فهرست مطالب

سیاست دفاعی - پیاپی 111 (تابستان 1399)

نشریه سیاست دفاعی
پیاپی 111 (تابستان 1399)

  • تاریخ انتشار: 1399/10/30
  • تعداد عناوین: 6
|
  • محمدرضا بهادرخانی *، سید جلال دهقانی فیروزآبادی صفحه 1

    نظریه پردازان مجموعه امنیتی منطقه ای معتقدند که مجموعه امنیتی غرب آسیا به خاطر سه مولفه کانون متخاصم، امنیتی دیدن مسایل و بافتار امنیتی منطقه ای خاص خود، همواره منازعه گرا و براساس الگوی روابط دشمنی می باشد. به خاطر همین است که ما در دوره های مختلف در این منطقه شاهد الگوی روابط دشمنی می باشیم. پس از حادثه 11 سپتامبر 2001 و شکل گیری گروه های تروریستی در منطقه غرب آسیا تغییری در الگوی روابط دشمنی شکل گرفت. هدف اصلی از نگارش این پژوهش، درک صحیح از تاثیر تروریسم بر تغییر الگوی روابط دشمنی در مجموعه امنیتی غرب آسیاست. تروریسم از چه طریقی توانسته است بر تغییر الگوی روابط دشمنی در غرب آسیا موثر باشد؟ روش مورداستفاده در این پژوهش توصیفی تحلیلی و روش گردآوری اطلاعات نیز کتابخانه ای و اینترنتی است. از مهم ترین یافته های این پژوهش این است که الگوی روابط دشمنی از نوع نظامی اگرچه برگرفته از تروریسم است؛ ولی پدیده تروریسم ساخته دست قدرت های خارج از منطقه، مانند امریکا، و داخل منطقه، مانند عربستان و رژیم صهیونیستی، جهت موازنه سازی در برابر جمهوری اسلامی ایران است. تا وقتی که کشورهای این منطقه برمبنای پارادایم واقع گرایی و معمای امنیت عمل می کنند، نمی توانند در برابر برخی از پدیده ها، مانند تروریسم، به ایتلاف منطقه ای برای ازبین بردن آن دست بزنند. لذا، برای شکل گیری الگوی روابط دوستی، احتیاج به شکل گیری ایتلاف های منطقه ای درقالب همکاری های اقتصادی و ازبین بردن اختلافات مذهبی و ایدیولوژیکی می باشیم.

    کلیدواژگان: تروریسم، مجموعه امنیتی غرب آسیا، منازعه ایدئولوژیکی، منازعه نظامی
  • زینب فرهادی*، سید مسعود موسوی شفائی صفحه 2

    به دنبال تحولات روی داده در ساختار نظام بین الملل، پدیده جهانی شدن و تغییر در ماهیت تهدیدات و بازیگران تهدیدساز وابستگی متقابل امنیتی میان کنشگران دولتی افزایش یافته است. اگرچه وابستگی متقابل امنیتی در سطوح و مناطق مختلف احساس می شود؛ اما این مسئله در رابطه با واحدهای همجوار جغرافیایی که با یکدیگر مجموعه های امنیتی منطقه ای را شکل می دهند، بیشتر نمود پیدا می کند. مرور مجموعه های امنیتی در مناطق مختلف حکایت از آن دارد که در پاره ای از مناطق، علی رغم ظرفیت ها و زمینه های شکل گیری جوامع امنیتی و نیاز شدید به شکل گیری این نوع از جوامع این امر محقق نشده است. مجموعه امنیتی شمال شرق آسیا به عنوان یک زیرسامانه راهبردی در منطقه شرق آسیا در چنین شرایطی به سر می برد. در این نوشتار سعی بر آن است که با بهره گیری از عناصر نظریه مجموعه امنیتی به این سوال پاسخ داده شود که چرا جامعه امنیتی کثرت گرا در منطقه شمال شرق آسیا شکل نگرفته است؟ در پاسخ، فرضیه پژوهش بر این مبنا استوار است که دو مولفه معنایی (الگوی دوستی و دشمنی، فرهنگ) و مادی (رقابت های منطقه ای دو بازیگر اصلی، مجاورت و اختلافات ارضی، اقتصاد) به عنوان متغیرهای منطقه ای و حضور امریکا در معادلات امنیتی منطقه به عنوان متغیر فرامنطقه ای مهم ترین دلایل عدم شکل گیری رژیم امنیتی مشترک در منطقه می باشند. پژوهش پیش رو با کاربست روش توصیفی تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانه ای نگارش یافته است.

    کلیدواژگان: مکتب کپنهاگ، مجموعه امنیتی منطقه ای، شمال شرق آسیا، الگوی دوستی و دشمنی، هویت و قدرت
  • سعید کافی * صفحه 3

    حیات اجتماعی کشورها بر پایه تداوم عملکرد زیرساخت های حیاتی و حساس آنها استوار است. ازهمین ‎روست که کشورهای متخاصم تلاش می کنند تا مانع تداوم این کارکرد در کشورهای هدف شوند. امروزه، توسعه فناوری اطلاعات و فضای سایبری موجب شده است تا بخش های مهمی از کارکرد زیرساخت های حیاتی و حساس وابسته به این فضا شوند. در نتیجه وجود چنین وابستگی ای، امنیت زیرساخت ها به فضای سایبری گره خورده است. پژوهش حاضر به عنوان دغدغه خود (هدف مقاله) درصدد است تا به شاخص های دفاعی امنیتی فضای سایبری زیرساخت های حیاتی و حساس کشور با توجه به رویکردهای پدافند غیرعامل بپردازد؛ چراکه در صورت بی توجهی به عنوان این تحقیق هر آن باید در انتظار حملات سایبری به زیرساخت های حیاتی و حساس کشور بود. فراموش نشود که به گفته «کلاوزویتس» هر عصری جنگ و محدویت های خود را دارد و هم اکنون کشور در عصر فناوری اطلاعات، بیش ازپیش به تعیین شاخص های دفاعی امنیتی فضای سایبری خود نیاز دارد و پرداختن به این تحقیق موجب تقویت تاب آوری زیرساخت ها در برابر چنین تهدیدهایی می شود. در همین راستا، این شاخص ها در سه حوزه: نیروی انسانی، فرایندها و فناوری با استفاده از روش توصیفی تحلیلی و با رویکرد پیمایشی و استفاده حداکثری از نظرات خبرگان تدوین شده است. برای این پژوهش نمونه آماری به تعداد 50 نفر به روش تمام شمار درنظر گرفته شده است. روش نمونه گیری، غیرتصادفی هدف مند است و محقق به صورت هدف مند به افراد خاص و مشخص مراجعه مستقیم داشته است. نتیجه تحقیق موید آن است که هریک از رویکردهای پدافند غیرعامل در حوزه های سه گانه در شاخص های دفاعی امنیتی فضای سایبری زیرساخت های حیاتی و حساس جمهوری اسلامی ایران شامل موارد زیر است: حوزه منابع انسانی: "آموزش و آگاه سازی و  استفاده از نیروهای بومی" با میزان موافقت 88 درصد؛ حوزه فرایندها: "تدوین پروتکل سیاست دفاعی امنیتی، محدودسازی حیطه عملکرد و وابستگی متقابل" با میزان موافقت 92 درصد و حوزه فناوری: "بهره گیری از اینترانت، بومی سازی سخت افزاری و نرم افزاری، راه اندازی آزمایشگاه های تشخیص بدافزارها، رمزنگاری داده ها و استفاده از «فایروال» و «هانی پات» و سامانه کشف و جلوگیری از رخنه"، با میزان موافقت 98 درصد.

    کلیدواژگان: شاخص های دفاعی امنیتی، زیرساخت های حیاتی و حساس، فضای سایبری، رویکردهای پدافند غیرعامل
  • فریبرز ارغوانی*، مسلم جهانی جوانمردی صفحه 4

    مبادرت عربستان به خریدهای نظامی گسترده در یک دهه اخیر، همواره یکی از محورهای بحث و بررسی در مطالعات امنیتی و منطقه ای بوده است. هدف این مقاله، کاوشی در دلایل و همچنین پیامدهای نظامی گری در سپهر سیاست عربستان است. این مقاله با طرح این پرسش که مهم ترین دلایل نظامی گری عربستان در فاصله زمانی (2011 2019) چه بوده و چه پیامدهایی بر اقتصاد سیاسی این کشور داشته است؟ درقالب فرضیه و با استفاده از روش توصیفی تحلیلی و در رهیافت اقتصاد سیاسی نظامی گری، معتقد است که دلایل و پیامدهای نظامی گری عربستان در این بازه زمانی به شدت تحت تاثیر مولفه های داخلی و منطقه ای و درنتیجه با پیامدهایی برای این دو حوزه همراه بوده است. یافته های پژوهشی این مقاله نشان می دهد که در بخش دلایل مقابله با ناآرامی های داخلی، ایجاد سپر دفاعی در برابر قدرت های منطقه ای و فرامنطقه ای، مقابله با قدرت فزاینده ایران بعد از توافق برجام و درنهایت ایفای نقش در معادلات منطقه ای موثر بوده اند. این نظامی گری در دو حوزه داخلی و منطقه ای نیز با پیامدهایی همراه بوده است. در سطح داخلی می توان به افزایش مشکلات و ناهنجاری های اجتماعی، افزایش مشکلات اقتصادی و افزایش حضور نظامیان در دستگاه نظام سیاسی اشاره کرد. در سطح منطقه ای نیز با پیامدهایی ازجمله تشدید معمای امنیتی و گسترش مسابقه تسلیحاتی و آسیب زدن به همکاری های تجاری منطقه ای و درنهایت گسترش واگرایی در سطح منطقه غرب آسیا همراه بوده است.

    کلیدواژگان: صاد سیاسی نظامی گری، عربستان، غرب آسیا، ناآرامی های عربی، امنیت ملی
  • مهدی حشمتی جدید *، محمد سلیمانی مهرنجانی، احمد زنگانه، طاهر پریزادی صفحه 5

    باتوجه به ظرفیت جمعیتی و اثرگذاری بالای کلانشهرها در جهان و اینکه کلانشهرها خصوصا در ایران درمعرض بحران های مختلف زیست محیطی می باشند، نگاهی که تاکنون در مدیریت بحران های زیست محیطی و سوانح در مدیریت شهری وجود داشته، بیشتر نگاه مقابله ای و کاهش مخاطرات بوده است که کلانشهرها را درمعرض شکنندگی بسیار بالایی قرار داده است. دراین میان، در دهه های اخیر در مباحث علمی جهان، مفهومی تحت عنوان تاب آوری بیشتر در مواجهه با ناشناخته ها و عدم قطعیت ها به کار برده می شود که طبق این نظریه، جوامع در تلاش برای دستیابی به شرایطی هستند که درصورت وقوع بحران، بازگشت سریع آنها را به وضعیت پیش از بحران (اولیه یا عادی) و حتی ارتقای این سامانه ها به سطحی بالاتر از مقاومت قبلی را فراهم سازد. در طول دو دهه اخیر یعنی از سال های اولیه دهه 1990 به بعد، مفهومی عمده و مهم در چارچوب تاب آوری شهری به نام رویکرد نهادی ظهور یافته است که بر ارتقای ظرفیت های نهادی تاکید دارد. ظرفیت نهادی شهری در سطح فردی، سازمان های دولتی و غیردولتی به دنبال پیوند و هم افزایی و ارتقای مولفه هایی است که می تواند مقاومت و درنهایت تاب آوری یک سامانه شهری را بالا ببرد. در این  تحقیق با استفاده از روش های توصیفی تحلیلی ابتدا با بررسی نظریات مختلف در حوزه نظریه های مختلف نهادگرایی و تاب آوری تبیین مفهومی و شاخص سازی و یک الگوی ارزیابانه تاب آوری نهادمحور طراحی شد و سپس با استفاده از روش های کمی و با ابزار پرسشنامه این الگوی ارزیابانه در بحران زیست محیطی زلزله روی کلانشهر تهران مورد ارزیابی و سنجش قرار گرفت. نتایج بررسی های پیمایشی حاصل از این الگو نشان داد که منطقه یک کلانشهر تهران ازمنظر رویکرد ارزیابانه نهادمحور از تاب آوری مطلوبی برخوردار نیست. همچنین نتایج نشان دهنده این است که شاخص قوانین نسبت به دیگر شاخص ها در وضعیت بهتری قرار دارد و درجهت رویه ای شدن این شاخص، نهادها عملکرد بهتری داشته اند ازطرف دیگر، نتایج به دست آمده، نشان دهنده این نکته است که روابط مردم و سازمان ها در وضعیت نامطلوب و پایینی قرار گرفته است و ازنظر ظرفیت نهادی، اثر زیادی بر ناتاب آوری سامانه کلانشهر تهران در برابر بحران دارد.

    کلیدواژگان: نونهادگرایی، ظرفیت نهادی، تاب آوری شهری، زلزله، بحران های زیست محیطی
  • حسین روزبه * صفحه 6

    دیپلماسی عمومی آمریکا در عراق و تاثیر آن بر امنیت ملی جمهوری اسلامی تحولات پرشتاب منطقه غرب آسیا و تاثیر گذاری سریع و مستقیم آن بر امنیت ملی جمهوری اسلامی یکی از اصلی ترین موضوعات سیاستگذاری و سیاستمداری برای جمهوریاسلامی می باشدیکی از پایه های اصلی امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران برقراری ثبات و امنیت با رویکرد حسن همجواری و مسالمت آمیز با روابط گسترده سیاسی و اقتصادی و فرهنگی درکشور عراق می باشد.حضور آمریکا درعراق به عنوان کانون این تحولات پرشتابو فعالیت های این کشور در عراق سبب شکل گیری دغدغه های امنیتی در ایران خواهد شد. . از آنجا که دیپلماسی عمومی آمریکا در محیط عراق به عنوان پیشران فعالیت های آمریکا در عراق پسا اشغال و به ویژه در سال های اخیر می باشد. این نوشتار به دنبال تحلیل تاثیرات فعالیت های دیپلماسی عمومی آمریکایها در عراق جدید بر امنیت ملی جمهوری اسلامی است .از این رو با تمرکزی دقیق و عمیق وبا شیوه قوم نگاری داده های متنوعی در سه حوزه(مصاحبه، حضور میدانی، وتحلیل محتوی اسنادی)جمع آوری شده است.وباروش تحقیق تیوری زمینه ای یا تیوری داده بنیاد داده ها مورد تحلیل قرار گرفته و در پایان داده محورهای به دست آمده بر امنیت ملی ایران اثر سنجی شد. 

    کلیدواژگان: دیپلماسی عمومی، قدرت نرم، امنیت ملی، عراق
|
  • Mohammadreza Bahadorkhani *, Syed Jalal Dehghani Firoozabadi Page 1

    The famous theorists of Regional Security Complex Theory say that Middle East region because of three points such as center of conflict, securitization of events, and specific context of security, is always in conflict and act base of enmity pattern of relations. so, we can see the conflict in many different times in this region. After September 11, 2001 terrorist attack and creation of terrorism in the Middle East the enmity/amity relations changed. The main goal of this manuscript is correct conception from the effect of terrorism on change of enmity pattern of relations in the Middle East. How could this phenomenon change the enmity pattern in this region? The methodology of this manuscript is analytical descriptive. First, the reason of formation of enmity pattern will consider by analyzing of variables, then, the description of military type of this pattern will be given. The main finding of this article is that although military type of enmity pattern comes from terrorism, terrorism mainly is created by some states such as US, Saudi Arabia and Zionist Regime for balance- making against Islamic Republic of Iran. If the states of this region act on realism paradigm they can’t find a way for coalition against terrorism. Accordingly, for amity pattern of relationship in this region they have to work on economic corporation and remove religious differences.

    Keywords: Terrorism, Middle East Regional Security Complex, Ideological Conflict, military conflict
  • Zeynab Farhadi *, Masoud shafaee Page 2

    Security interdependence amonggovernmental actors has increased following the evolutions that occurred ininternational system structure, globalization phenomenon, and change in thenature of threats and threatening actors. Although security interdependence isfelt at different levels and regions, it is more evident in the adjacentgeographical units forming regional security complexes. In this regard, regionalsecurity complexes are more talented and need to establish stable and interconnectedsecurity communities. Based on reviewing security complexes in different regions,it has been not attained in some areas despite the capacities and bases offorming security communities and severe need to their formation. The NortheastAsian security complex as a strategic sub-system in East Asia is under theseconditions. The present study sought to evaluate why the Pluralististic securitycommunity is unformed in Northeast Asia by utilizing the components ofsecurity complex theory. Thus, the research hypothesis is raised based on twocomponents of semantic (the pattern of friendship and hostility and culture)and material (regional competitions of two main actors, proximity andterritorial disputes, and economy) as regional variables, and the presence ofAmerica in the security equations of the region as trans-regional one isconsidered as the most important reasons for preventing from establishing commonsecurity regime in this region. The present study was conducted througha descriptive approach by using library resources.

    Keywords: Copenhagen School, Regional Security Complex, Northeast Asia, Pattern of Friendship, Hostility, Identity, Power
  • Saeed Kafi * Page 3

    Writer: Saeed Kafi Abstract The social life of countries is based on the continuity of the performance of their vital and critical infrastructure. That is why hostile countries are trying to prevent this function from continuing in the target countries. Today, the development of information technology and cyberspace has made important parts of the function of their vital and critical infrastructure dependent on this space. As a result of such dependence, the security of infrastructure is tied to cyberspace. The present study, as its concern (the purpose of the article), seeks to address the defense-security indexes of cyberspace of their vital and critical infrastructure of the country according to the approaches of passive defense. In this regard, this indexes has been developed in 3 areas of human resources, processes and technology using descriptive-analytical method and with a survey approach and maximum use of expert opinions. For this study, a statistical sample of 50 people was considered in a complete method. The most important indicator in this regard is the localization of hardware and software in cyberspace-related sectors in critical infrastructure.

    Keywords: defensive, security indexes, critical, vital infrastructures, cyber space, passive defense approaches
  • fariborz arghavani *, moslem jahani Page 4

    In the last decade, Saudi Arabia military purchases had been one of the most favorite studies in International Political Economy. This article aim is evaluating of goals and consequences of the attitude of Saudi Arabia. The main question of this article is about reasons and consequences of Saudi military purchase and its consequences on political economy of the country between 2011-2019. This article, as a hypothesis, with emphasis political economy of militarism approach and descriptive-explanative method argues causes and consequences of Saudi military actions in this time have had influenced internal and regional factors and hence, acompaying for two the sphere. Finding of the article in causes part shows some factors such as encounter with internal uprising, creating defense shield against regional and non- regional powers, containing Iran s ambitions after JCPOA and finally play a great role in regional questions. In consequences part we observe some factors too. In internal level we can refers to promotion of social problems, economy instability and non-civil actors intervention in political sphere. In external level, most important consequences included in; security dilemma and arms race and mitigation of regional trade cooperation and promotion of disintegration in Middle East.

    Keywords: Political Economy of Militarism, Saudi Arabia, West of Asia, Arab Uprisings, National Security
  • Mohammad Solimani Mehranjani *, Ahmad Zanganeh, Taher Parizadi Page 5

    During the last two decades, ie from the early 1990s onwards, a major concept has emerged within the framework of urban resilience called the institutional approach, which emphasizes the enhancement of institutional capacities. Institutional capacity includes a range of components at the individual, organizational, and group levels, and has largely evolved from an analytical concept to a prescriptive tool for locating regions and local levels on the path to resilience.In this research, using quantitative-survey and qualitative methods as well as a comparative study, to study and theoretically explain the institutional capacity and urban resilience against the earthquake crisis and evaluate and measure it in terms of the degree of proceduralization and customization in Decisions, actions and activities of urban institutions in a metropolitan area are discussed.The results of survey studies obtained from this model showed that in general, region one of Tehran metropolis does not have the desired resilience in terms of institution-based evaluation approach. The results also show that the rules index is in a better position than other indicators in the region and institutions have performed better in order to process this index.On the other hand, the results obtained according to the respondents show that the index of relations between people and organizations is in an unfavorable and low situation and relations in this field are very weak

    Keywords: Institutionalism, Institutional Capacity, Urban Resilience
  • hossein rozbeh * Page 6

    US public diplomacy in Iraq and its impact on the national security of the Islamic Republic The rapid developments in the West Asian region and its rapid and direct impact on the national security of the Islamic Republic is one of the main issues of policy-making and policy-making for the Islamic Republic. Extensive political, economic and cultural relations in Iraq. The presence of the United States in Iraq as the center of these rapid developments and its activities in Iraq will create security concerns in Iran. . Because US public diplomacy in the Iraqi environment has been the forerunner of US activities in post-occupation Iraq, especially in recent years. This paper seeks to analyze the impact of American public diplomacy activities in the new Iraq on the national security of the Islamic Republic. It has been revised. The background theory or data theory research database was analyzed and at the end of the data, the obtained axes were evaluated on the national security of Iran. 

    Keywords: Public Diplomacy, Soft Power, National Security, Iraq